Si pikë kulmore e Peja Outdoor Tourism Festival, ishte Konferenca inauguruse e Turizmit Rajonal e mbajtur për herë të parë në Kosovë. Objektivat kryesore të kësaj konference ishin prezantimi i ofertave të ndryshme turistike të Pejës dhe theksimi i rëndësisë kritike të ruajtjes së mjedisit. E vendosur në sfondin piktoresk të Kinemasë “Jusuf Gervalla”, zemra e skenës kulturore të Pejës, kjo ngjarje mirëpriti përfaqësues nga ministri të ndryshme dhe aktorë kryesorë në sektorin e turizmit. Së bashku, ata eksploruan mundësinë për të ngritur imazhin e Pejës si një destinacion turistik, duke rritur përkushtimin për mbrojtjen e trashëgimisë sonë natyrore.
Konferenca mbajti dy panele diskutimi të fokusuara në temat përkatëse.
Paneli i parë, i titulluar “Turizmi i aventurës dhe ndikimi i tij në ekonomi”, u fokusua në përfitimet ekonomike dhe mundësitë që dalin nga aktivitetet e turizmit të bazuar në aventura. Paneli zhvilloi diskutime me përfaqësues nga organizata të ndryshme, duke përfshirë GIZ, SwissContact, dhe Prishtina REA, së bashku me një përfaqësues nga Ministria e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë dhe Drejtorisë së Zhvillimit Ekonomik në Pejë.
Temat kryesore përfshinin ndikimin e rëndësishëm të shtegut përgjatë Majave të Ballkanit, e mbështetur nga GIZ, e cila ka shkëlqyer në të gjithë Kosovën, Malin e Zi, dhe Shqipërinë. Duhet theksuar kontributin e SwissContact në zhvillimin e linjës zip dhe via ferrata në Pejë, atraksione tani shumë të kërkuara nga vizitorët vendas dhe të huaj. Këto aktivitete kanë çuar në një rritje të kohëzgjatjes mesatare të qëndrimit të turistëve në Pejë, duke u rritur në 4.2 netë sipas statistikave të fundit të vitit 2023 nga Agjencia e Statistikave të Kosovës.
Diskutimet përfshinë edhe përpjekjet për ta bërë turizmin aventurë më të qëndrueshëme. Kjo përfshinë nismën e fundit nga projekti Tourism for Future për të ofruar dhjetë njësi akomodimi në Pejë me certifikim eco-label, duke rritur përvojën e përgjithshme të turistëve përmes praktikave të qëndrueshme.
Në panel ishin Lumturie Geci nga Ministria e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Lulzim Krasniqi nga SwissContact, Ekrem Hyseni nga GIZ, Ahmet Jetullahu nga Prishtina REA dhe Nasret Hajrizi nga Drejtoria e Zhvillimit Ekonomik.
Paneli i dytë, “Zhvillimi i Qëndrueshëm i Turizmit”, trajtoi degradimin e vazhdueshëm mjedisor dhe nevojën urgjente për praktika të qëndrueshme në turizëm. Institutet kombëtare, përfshirë Ministrinë e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës, së bashku me Komunën e Pejës, u angazhuan për të siguruar mirëqenie dhe përfitime ekonomike nga turizmi për gjeneratat e ardhshme. Ata theksuan nevojën për përfshirjen e banorëve vendas në planifikimin e politikave, zhvillimin e infrastrukturës miqësore me mjedisin dhe mbrojtjen e ekosistemeve të ndjeshme.
Gjatë panelit në Festivalin e Turizmit në Pejë, diskutimet theksuan arritjet pozitive dhe mangësitë. Çështjet kryesore përfshinin mungesën e inspektimit komunal dhe angazhimin për dhënien e lejeve në Parkun Kombëtar Bjeshkët e Nemuna dhe territorin e komunës së Pejës. Suksese të tilla si reduktimi i prerjeve të paligjshme brenda parkut kombëtar u vunë re, përkrah sfidave si problemet e menaxhimit të mbetjeve të shkaktuara nga kompania publike ‘Ambienti’ brenda parkut kombëtar. Këto probleme paraqesin rreziqe për zhvillimin e mëtejshëm të parkut dhe mund të kenë pasoja të mundshme për brezat e ardhshëm.
Panelistët përfshinë Fadil Alija nga Parku Kombëtar Malet e Nemuna, Lulzim Shala nga KRM Ambienti, Urim Xharavina nga Let’s Do It Peja (OJQ), Arianit Nikqi nga Mrika Seven Summits (Agjencia Turistike) dhe Esat Nikqi nga Kujta Chalet (Akomodim Turistik). Paneli u moderua nga aktivisti mjedisor Granit Gashi.
Këto diskutime ofruan njohuri dhe strategji të vlefshme për promovimin e turizmit të qëndrueshëm dhe ekonomikisht të dobishëm në rajon.
